Doğan Cüceloğlu, “Kendini keşf etmeye, zorluklarla başa çıkmaya varmısın?”

Daimi izləyicilərimiz daha əvvəl İlber Ortaylının “Bir ömür nasıl yaşanır” kitabının təhlilini yəqin ki, yaxşı xatırlayırlar. Eyni formada – yəni sual-cavab (müsahibə) formasında yazılan Doğan Cücəloğlunun “Kendini keşf etmeye, zorluklarla başa çıkmaya varmısın?” kitabı da bizlər üçün maraqlı yeniliklərə qapı açdı.

Kitab Deniz Bayramoğlunun professor Doğan Cücəloğlu ilə həyata dair söhbətindən ibarətdir. Təkcə kitabın mündəricatı belə hər bir oxucunu həyəcanlandıra biləcək səviyyədədir. Bu dəfə təhlilimizi daha dərindən – bölümlər üzrə etmək qərarına gəldik.

Beləliklə başlayaq.

Birinci bölüm “Həyatın mənası nədir?” sualı üzərində qurulub. Burada professor birlikdə yaşamağın, haldan anlamaq, empati hissinin insan həyatındakı əhəmiyyətindən bəhs edir. Bu bölümdə insanın həyatının anlamını tapmasında hisslərin, duyğuların əhəmiyyətli rolu əsas ünsür olaraq ələ alınmış və təhlil edilmişdir. Birinci bölüm həm də gənc ana və atalara uşaqların böyüdülməsi prosesində yol verilən ən böyük səhv barədə də ətraflı məlumat verir. Bu bölümdə həmçinin insan xarakterinin kiçik yaşlarda yalnış formalaşdırılmasının bütün cəmiyyət üçün necə böyük bir təhlükə yaratdığı izah olunur.

İkinci bölüm insanın özünü, intellektual səviyyəsini və şəxsi keyfiyyətlərini inkişaf etdirməsi ilə bağlıdır. İnkişaf üçün əsas vacib amil öz potensialının fərqində olmaqdır. İnsanın təhsil alması belə onun bir sıra həyati əhəmiyyətli hadisələri kənardan qiymətləndirməsinə, öz potensialını kəşf etməsinə kifayət etməyə bilir. Bəs bunun üçün nə etməli? Doğan Cücəloğlunun bu barədə oxucular üçün çox əhəmiyyətli ipucları var.

Üçüncü bölüm ümidsizlik barədədir. Belə ki, həyatımızda baş verən bir sıra çətinliklər, qarşımıza çıxan problemlər bizi ümidsizliyə qərq edir. Bəziləri isə bunu hətta xəstəlik, depressiya şəklində yaşayır. Bu ruh halından necə birdəfəlik çıxmaq olar,necə etmək olar ki, insan ümidsizliyə qapılmasın. D.Cücəloğlu insanın həyatındakı ən əhəmiyyətli insanın özü olduğunu bilərsə, bu problemi həll edə biləcəyini çox dərin mənalı faktlarla izah edir.

Bizlər “İçimizdəki özümüzü necə taparıq” başlığı ilə dördüncü bölümü daha çox həyata bağlayan amillərlə dolu olması, ümid aşılaması cəhətinə görə çox bəyəndik. İlber Ortaylı ilə olan müsahibədə bir çox yeniliklər öyrəndiyimizi bildirmişdik və kitabı çox bəyəndiyimizi də ifadə etmişdik. Lakin zənnimizcə, D.Cücəloğlu İ.Ortaylıdan daha çox oxucunun qəlbinə yol tapan cümlələrdən istifadə edir. İ.Ortaylının kitabında bir çox şeyləri etmək üçün artıq gecikdiyimizi düşünüb heyfslənərkən D.Cücəloğlu ümidi kəsməməyi, mübarizəni heç vaxt buraxmamağı və olub keçən və ya olmayıb keçən məsələlərə görə heyfslənmək yerinə həyatı olduğu kimi, yaxşısı və pisi, səhvi və düzü ilə qəbul edib, şükr etməyi öyrədir.

Beşinci bölümdə ətrafımızın bizə təsirindən bəhs edərkən, onun davamı olaraq altıncı bölümdə kimlərdən məsləhət alınmalıdır mövzusunda danışan professor dürüstlüyü ön plana çəkir, dürüstlüyün bizi əhatə edən insanlardan daha çox özümüzün özümüzə olan hörmətinin, dəyərinin artmasına səbəb olduğunu bildirir.

İnsanın daim bir şeylər öyrənmək istəyinin kiçik yaşlarından gəldiyini bildirən D.Cücəloğlu “Yaşam nələri mükafatlandırır” başlıqlı yeddinci bölümdə insanın həyatdakı uğurlarının əsas səbəbinin özünə olan inamının olduğunu deyir.

Həyatı az və ya çox tanımış bütün gənclər həyat yoldaşının seçiminin insan həyatında nə qədər böyük əhəmiyyət daşıdığının əlbəttə ki, fərqindədirlər. “Həyat yoldaşı necə seçilməlidir?” başlıqlı səkkizinci bölümdə həyatda birlikdə yol alacağımız insanda hansı kriteriyalara önəm verməli olduğumuz barəsində öz yanaşması olan D.Cücəloğlu bu bölümdə də əsas əhəmiyyətli nüansın dürüstlük olduğuna diqqət çəkir.

Kitabın digər bölümlərində zehnimizin necə işləməsi, necə düzgün peşə seçilməsi, hansı kitabları oxumalı, haraları gəzməli, hansı filmlərə baxmalı olduğumuz və s. başlıqlar altında maraqlı müzakirələr aparılır. Hər birini daha dərindən anlamağınız və bölüm-bölüm oxuyaraq maraqlı hissələri özünüzün kəşf etməsi istəyi ilə digər bölümləri bir qədər qısa şərh etdik.

Ümid edirik ki, Siz də ən az bizim qədər bu müəllifi sevəcəksiniz. Bu ilin fevral ayında itirdiyimiz bu dahi şəxsiyyət öz kitabları, fikirləri ilə hələ uzun illər öz oxuyucularının qəlbində yaşayacaqdır. Sizlər əgər bu məqaləmizi bəyənsəniz, növbəti məqalələrimizdə D.Cücəloğlunun digər kitablarını da Sizlərlə müzakirə edəcəyik.

Xoş oxumalar…